Το νησί της Σάμου κατά το παρελθόν υπήρξε μεγάλη ναυτική δύναμη και μια απο τις σημαντικές πόλης της αρχαίας Ελλάδας.

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (αρχαίος Έλληνας ιστορικός, περιηγητής, και γεωγράφος του 5ου αιώνα π.Χ.. Θεωρείται ο θεμελιωτής της επιστήμης της ιστορίας), αυτά είναι τα πιο θαυμάσια έργα στη Σάμο.

Όπως αναφέρει ο Επαμεινώνδας Σταματιάδης στον πρώτο τόμο στα "Σαμιακά", ο Ηρόδοτος γράφοντας για τα μεγαλύτερα και άξια θαυμασμού έργα στη Σάμο μιιλά για τα παρακάτω.

Τὸ δεύτερο ἀπὸ τὰ θαυμάσια ἔργα τῆς Σάμου (Ευπαλίνειο)  ἦταν τὸ χῶμα ἐν θαλάσσης, δηλαδή ή προκυμαία του λιμανιού, ποὺ σήμερα τὸ λένε Τηγάνι, γιὰ τὸ κυκλικό του σχῆμα.

Εἶχε δὲ αὐτὴ εἴκοσι ὀργυιὲς βάθος, κι ἐκτεινότανε κατά μήκος περισσότερο ἀπὸ δυὸ στάδια. Αὐτὸ τὸ ἔργο, ἐντελῶς μοναδικό γιὰ κεῖνα τὰ χρόνια, φανερώνει τὴ μεγάλη επίδοση ποὺ εἶχαν οἱ Σαμιώτες στα ναυτικά.

Το λιμάνι, καθὼς τὸ ἐξασφάλιζε ἡ προκυμαία, ήταν θαυμάσιο καταφύγιο για τους θαλασσινούς, φαίνεται ὅμως πως προοριζότανε μονάχα γιὰ τὸ πολεμικό ναυτικὸ τῆς ἀρχαίας Σάμου, ἐφόσον ἴχνη ἐμπορικοῦ λιμανιού βρίσκονται πέρα ἀπὸ τὸ Ἡραία.